Tilburg heeft sinds 2002 een museumhaven. De collectie historische binnenvaartschepen toont de ontwikkeling van de binnenvaart die parallel loopt met de geschiedenis van de Piushaven en het Wilhelminakanaal. Het zijn scheepstypen die vroeger veelvuldig in Tilburg actief waren. De schepen zijn allemaal in particulier bezit en worden meestal gebruikt voor bewoning. Houdt daarom rekening met de privacy van de schippers. Alleen op speciale momenten kan bij sommige schepen een kijkje aan boord worden genomen.
De meeste schepen die Tilburg in de jaren ’20 aandeden, waren niet gemotoriseerd. Dit waren dus zeil- of sleepschepen, die op diverse manieren werden voortbewogen. Als er maar enigszins wind was, werd er gezeild. Via het jaagpad werden schepen gejaagd: voortgetrokken door een paard of door de knecht, schippersvrouw en/of schipperskinderen in de ‘trekzeel’. Ook werden schepen voor korte stukken met behulp van een vaarboom voortgeboomd.
Geladen zeilende tjalk op het Wilhelminakanaal nabij de Hasselt te Tilburg in 1924.Geladen paviljoentjalk zeilend bij loswal Dongen omstreeks 1927 Het moet voor de Tilburgers een vreemde gewaarwording zijn geweest om van de een op de andere dag een zeilend zeilschip door de akker te zien varen. Deze foto is van een onbekend schip zeilend op een kanaal 1938Zeilen op het kanaal.Een geladen binnenvaartschip, zeilend op de rivier. Foto 1936.Oude foto van een zeilende rivierklipper. In Waspik werden vroeger klippers gebouwd. Dit type wordt aangeduid als ‘Waspikker’ of ‘Waspikse klipper’ met een voor kenners duidelijk herkenbaar achterschip. Ook in ’s-Gravenmoer werden klippers gebouwd, de ‘’s-Gravenmoerse klipper’. Het formaat van deze schepen was gerelateerd aan de havenkommen van respectievelijk Waspik en ’s Gravenmoer. De schepen moesten daar namelijk rond kunnen gaan.Varend erfgoed in actie! Een gerestaureerde tjalk onder zeil. Het betreft de Janna uit de museumhaven van Vreeswijk.Schipperskinderen in de trekzeel.Deze oude advertentie spreekt voor zich!Ook de schippersvrouw ging mee in de trekzeel om het schip te trekken oftewel te jagen.Twee mannen in de trekzeel jagen een dikke tjalk.Wanneer de schipper het zich kon veroorloven, werd een paard ingehuurd om het schip te 'jagen'. Het pad langs het water heette jaagpad.Bij het voortbewegen door middel van bomen, wordt het schip met een vaarboom vooruit geduwd, vanaf het schip zelf.Dit schip wordt geladen met een deklast turf. Zelfs de gangboorden én de schipperswoning worden keurig volgestapeld. De ingang is nog wel toegankelijk. Gedroogde turf is relatief licht materiaal, waardoor het volume wat geladen kan worden groot is. Vandaar de hoge opstapeling. De helmstok werd verlengd zodat de schipper tijdens het varen bovenop de lading kon staan om goed te kunnen zien.
Klik op de foto voor een vergroting met onderschrift.